یکی از دغدغه های والدین به خصوص مادران جوان، وزن‌گیری صحیح و مناسب نوزادان خود مخصوصاً در ماه های اولیه‌ی تولد می باشد. همان گونه که می‌دانیم وزن نوزادان با توجه به منحنی رشد خود به‌صورت ماهانه قابل اندازه‌گیری و مقایسه می باشد. این منحنی ها بر اساس سن و جنسیت نوزاد تعیین شده و قابلیت تعیین و تخمین تقریبی هرکدام از شاخص‌های قد و وزن و دور سر را به والدین می دهد. بنابراین و با این تفاسیر می توان به این موضوع اذعان داشت که یکی از شاخص های سلامتی کودکان میزان وزن آنها در هنگام تولد می باشد که بر اساس آن و با کمک نمودار رشد می‌توان به بررسی وزن نوزاد و تخمین تقریبی وزن آنها در ماه‌های آتی رشد نیز پرداخت.
عوامل موثر بر وزن نوزادان تازه متولد شده:
گستره‌ی وزنی مطلوب نوزادان تازه متولد شده در مقیاس تقریبی ۲.۵ تا ۴.۵ کیلوگرم می باشد. نوزادان کمتر از ۲.۵ کیلو و همچنین بالای ۴.۵ کیلو برای رسیدن به وزن مناسب بهتر است که مورد مراقبت بیشتری قرار گیرند.
اما وجود دلایل متعددی بر میزان وزن نوزادان در بدو تولد تأثیر گذار است که گروهی از این علل عبارت‌اند از:
تعداد هفته های بارداری: بدین صورت که غالباً نوزادان پره ترم که زود تر از موعد به دنیا می آیند دارای وزن کمتر و در عوض نوزادان پست ترم که دیرتر از زمان مشخص شده‌ی زایمان متولد می گردند از گستره‌ی وزنی بالایی برخوردار خواهند بود.
سیگار کشیدن مادر: طبق تحقیقات و بررسی های انجام گرفته اغلب نوزادان متولد شده از مادران سیگاری دارای وزن پایین‌تری نسبت به نوزادان مادران غیر سیگاری هستند.
دیابت بارداری: جالب است که بدانید دیابت بارداری اغلب باعث تولد نوزادان با وزن بالاتر خواهد شد.
رژیم غذایی مادر: همان گونه که تغذیه ی نادرست و پایین مادر در دوران بارداری در تولد نوزاد با وزن پایین نقش دارد، افزایش وزن زیاد در دوران بارداری نیز امکان به دنیا آمدن نوزاد با وزن بالاتر را افزایش خواهد داد.
ارثی بودن: گاهی اوقات نیز نوزادان کوچک تر و یا سنگین وزن تر بدون علل خاص و صرفاً تنها با تأثیر ارث به دنیا می آیند.
به‌صورت میانگین نوزادان پسر نسبت به نوزادان دختر از وزن بالاتری در هنگام تولد برخوردارند.
دو یا چندقلویی: اغلب نوزادان تک قلو نسبت به بارداری های چند قلویی دارای وزن بالاتری خواهند بود.
روند افزایش وزن نوزاد در شش‌ماهه اول تولد:
اگرچه روند وزن گیری کودکان با یکدیگر متفاوت و همچنین بسته به علل فراوانی است ولی بهطور کلی، میانگین افزایش وزن اکثر کودکان در طول شش‌ماهه اول زندگی‌شان بدین شکل است:
دو هفته اول تولد: این یک اتفاق کاملاً طبیعی است که نوزاد تازه متولد شده طی چند روز اول بعد از بدنیا آمدن دچار کاهش وزن شود تا جایی که به طور تقریبی این مقدار برای نوزادان شیر مادر خوار تا حدود ۱۰ درصد و برای نوزادان تا ۵ درصد نیز برآورد می شود، اما نکته مهم و قابل توجه اینکه نوزادان قادر به بازگشت به وزن اولیه‌ی خود را طی دو هفته خواهند داشت.
دلایل کاهش وزن نوزادان:
یکی از علل کاهش وزن نوزادان تازه متولد شده، دفع مایع آمنیوتیک بلعیده شده توسط نوزاد می باشد، در رابطه با مورد دوم نیز می‌توان تطبیق مدل غذایی نوزاد از حالت خون بندناف به شیر را اشاره داشت.
وزن‌گیری نوزاد در یک ماهه اول تولد: اگر چه همان طور که گفتیم افزایش وزن و قد نوزادان با یکدیگر متفاوت است ولی به طور تقریبی قد آنها در یک ماهگی ۲.۵ تا ۳.۸ سانتی‌متر و وزن آنها نیز حدوداً ۵۰۰ تا ۹۰۰ گرم افزایش خواهد داشت.
توجه نمایید که در این ماه تعداد وعده های شیر نوزاد باید به‌صورت ۸ تا ۱۲ بار در ۲۴ ساعت یعنی به طور میانگین هر دو تا سه ساعت یکبار انجام گیرد.
وزن‌گیری نوزاد در دو ماهگی: در طی دو ماهه اول تولد که نوزاد از نظر وزنی و قدی به نسبت رشد سریع‌تری دارد، به حدود وزن ۵.۳ تا ۵.۶ و قدی در حدود ۵۶.۱ تا ۵۸.۴ می رسد البته ناگفته نماند که این نسبت در جنس دختر و پسر نیز دارای تفاوت‌هایی است. طبیعی است که با افزایش وزن نوزاد دیگر لباس های قبلی نوزاد به تن کودک خواهد شد. پس بهتر است با خرید لباس نوزادی این مشکل را رفع کنید.
وزن گرفتن نوزادان در سن سه ماهگی: وزن‌گیری نوزادان در سه ماهگی کمی سیر کاهشی به خود گرفته و به حدود کمتر از ۱۱۳ گرم در هفته می رسد. تا جایی که تقریباً وزن دختران در این ماه به حدود ۵.۳۵۰ کیلوگرم و وزن پسران به ۵.۷۵۰ کیلوگرم خواهد رسید.
وزن‌گیری نوزادان در چهارماهگی: نکته‌ی قابل ذکر اینکه اکثر نوزادان در پایان ماه چهارم به وزنی در حدود دوبرابر وزن تولد خود خواهند رسید همچنان که وزن ایده‌آل برای یک نوزاد چهارماهه حدوداً ۶.۵ کیلوگرم خواهد بود. همچنین با خرید لباس سرهمی نوزاد می توانید لباس هایی برای کودک خود تهیه کنید که او راحت تر بتوانید حرکت کند.
وزن گرفتن نوزادان در پنج‌ماهگی: در پایان پنج‌ماهگی وزن اکثر نوزادان به حدود ۷.۵ کیلوگرم خواهد رسید.
وزن گرفتن نوزاد در شش ماهگی: جالب است بدانید که در پایان شش ماهگی رشد قدی نوزاد به حدود ۱.۲۷ سانتی‌متر و رشد وزنی آن به حدود ۸۵ تا ۱۴۱ گرم در هر هفته می رسد. بهطور میانگین در این سن وزن نوزادان دختر تقریباً ۷.۳ کیلوگرم و وزن نوزادان پسر حدود ۷.۹ کیلوگرم خواهد بود. برای راحت تر شدن حرکت های کودک خود با توجه به افزایش وزن می توانید از لباس زیر دکمه رکابی برای کودک استفاده کنید.
توجه داشته باشید که این سن آغاز شروع غذای تکمیلی کودک می باشد. بهتر است در ابتدا تغذیه ی کودک را به‌صورت آبکی و رقیق و با انواع مایعات مانند فرنی، سوپ و حریره بادام آغاز نموده سپس و در هفته های بعد مواد غذایی جدید را به شکل جداگانه و تک تک و با فاصله‌ی ۳ تا ۷ روز به غذای کودک اضافه نمایید تا در صورت بروز حساسیت بتوان به‌ر احتی آن را تشخیص داد. نکته دیگر اینکه در صورت بروز حساسیت بهتر است با فاصله ی قطع موقت ۱۰ روزه دوباره آن ماده ی غذایی را تست نمایید. همچنین تغذیه مادر در دوران بارداری نیز بسیار مهم است و تاثیر مستقیم بر روی وزن گیری کودک دارد. میوه‌های پیشنهادی برای این سن نیز شامل سیب و موز و گلابی می باشند.
نگرانی در مورد وزن‌گیری نوزاد:
همان طورکه بیان نمودیم وزن نمودن دوره‌ای نوزادان امری جدی می باشد که باید به‌صورت روتین و مرتب و بر اساس دوره‌های مشخص شده انجام گیرد، اما در چه صورت والدین باید درمورد وزن‌گیری نوزاد خود دچار نگرانی شوند؟
یکی از این موارد، شامل کاهش وزن بیش از ده درصدی طی دوهفته اول پس از تولد است در این صورت تعداد پوشک‌های خیس شده‌ی نوزاد به‌صورت روزانه به کمتر از ۳ تا ۴ عدد می رسد و اینها همه نشان از تغذیه ی ناکافی نوزاد دارد. در چنین مواردی باید با کمک پزشک متخصص علت مشخص و نسبت به رفع آن اقدام انجام گیرد.
تمامی مطالبی که در بالا ذکر شد جهت آشنایی والدین با روند صحیح رشد نوزادان خود می باشد تا با کسب آگاهی از آنها نگرانی‌ها و استرس‌های والدین دراین خصوص کاهش یابد و درنتیجه شاهد پرورش کودکان سالم و پر نشاطی باشیم.
بالا پایین شدن وزن نوزاد پس از متولد شدن کاملا طبیعی است و نگرانی ای در آن وجود ندارد . نباید ناراحت این موضوع بود که نوزادتان کمی وزن کم کرده . اما اگر این موضوع بسیار چشمگیر و بی سابقه بود باید به پزشک مخصوص مراجعه کنید . اما در حالت عادی روندی دارد که متغیر است و تقریبا بین نوزادان به یک شکل نیست اما اغلب از این روند پیش میروند . که اوایل اندکی وزن کم میکنند و در ادامه شروع به وزن گیری میکنند . یادتان باشد قد و وزن نوزادتان را به طور مرتب و در تایم دقیق خودش انجام دهید تا به مشکل برنخورید .